Điều trị đái tháo đường – tiểu đường cần phối hợp giữa chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên với tuân thủ điều trị sẽ giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở bệnh nhân bị đái tháo đường.
Các nhóm thuốc uống trong điều trị đái tháo đường type 2 có những hướng dẫn liên quan đến bữa ăn khác nhau. Bệnh nhân cần tuân thủ để thuốc đạt hiệu quả tốt nhất
Các nhóm thuốc điều trị bệnh đái tháo đường type 2:
Nhóm Sulfonylureas :
Tên thương mại :
- Diamicron MR 30 mg
- Reclide MR 30 mg
- Glitab 80 mg
- Amaryl
- Amapiride 4 mg ….
Nhóm thuốc này hạ đường huyết nhờ kích thích tuyến tụy sản xuất nhiều insulin.
Tác dụng phụ :
- Hạ đường huyết nếu uống quá liều
- Rối loạn tiêu hóa
- Phát ban ở da hoặc ngứa
- Tăng cân
Cách sử dụng thuốc :
Thuốc được uống trước khi ăn 15 – 30 phút. Trong đó, Diamicron MR chỉ uống 1 lần duy nhất vào buổi sáng, vì vậy dù uống 1 viên hay 2,3 viên cũng phải uống 1 lần trước ăn sáng, không chia thành nhiều lần trong ngày
Nhóm Metformin
Tên thương mại :
- Panfor
- Glucophage
Metformin giảm đường huyết nhờ cơ chế sau :
- Metformin làm tăng nhạy cảm của mô đối với insulin, giảm sản xuất đường từ gan
- Metformin còn làm giảm Triglyceride và acid béo
Tác dụng phụ :Rối loạn tiêu hóa : buồn nôn, tiêu chảy, đau thượng vị, xót ruột….
Hương vị kim loại trong miệng
Chống chỉ định trên bệnh nhân suy thận, suy tim, suy gan, thiếu máu mô…
Nhiễm acid lactic là biến chứng nghiêm trọng nhưng hiếm gặp
Cách uống thuốc :
Thuốc được uống ngay sau khi ăn nhằm tránh tác dụng phụ của thuốc trên đường tiêu hóa.
Nếu quên uống thuốc, hãy uống ngay khi nhớ ra, nhưng nếu gần tới cữ uống thuốc tiếp theo thì uống thuốc cữ tiếp theo bình thường, không được uống cả liều thuốc đã quên và liều thuốc của cữ tiếp theo cùng lúc.
Báo cho bác sỹ khi có các triệu chứng triệu chứng nhiễm acid lactic khi uống metformin:
Yếu mệt, buồn ngủ, nhịp tim chậm, cảm thấy lạnh, đau cơ, chuột rút, cảm giác nhẹ đầu, đau dạ dày, đau đầu,
Nhóm thiazolidinediones
Tên thương mại :
- Pioglithazol
- Pioz
- Actos
- Rosiglithazol ( Avandia) là thuốc thuộc nhóm này nhưng đã không còn được khuyến cáo sử dụng do làm tăng tỷ lệ tử vong trên bệnh nhân có vần đề tim mạch.
Thuốc hạ đường huyết nhờ tác động lên tế bào gan và tế bào mô mỡ làm cho các tế bào tăng nhạy cảm insulin và giúp hạ đường huyết.
Tác dụng phụ :
Một số tác dụng phụ được báo cáo của thiazolidinediones bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên và viêm xoang.
- Nhức đầu.
- Thiếu máu nhẹ
- Giữ nước trong cơ thể.
- Tăng cân
- Phù 2 chân, vùng cổ chân
- Phụ nữ uống rosiglitazone (Rosiglitazone) hoặc Pioglitazone (Actos) có thể làm tăng nguy cơ gãy xương
- Tổn thương gan :
Hiện nay, thiazolidinediones (rosiglitazone và Pioglitazone) chưa thấy gây tổn thương gan. Tuy nhiên, tổn thương gan có thể vẫn còn là một nguy cơ. Các triệu chứng của tổn thương gan bao gồm:
* Buồn nôn, nôn, và đau bụng vùng thượng vị
* Mệt mỏi.
* Chán ăn.
* Vàng da
* Nước tiểu sậm màu
Nếu bạn đang dùng một trong các loại thuốc và có những triệu chứng này, báo cáo với bác sĩ ngay lập tức.
Cách sử dụng
Thuốc uống không liên quan đến bữa ăn, có thể uống trước hay sau khi ăn.
Cần theo dõi chức năng gan thường xuyên khi sử dụng thuốc này
Báo cho Bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu của bệnh gan, trong đó bao gồm buồn nôn, nôn, đau dạ dày, thiếu cảm giác ngon miệng, mệt mỏi, vàng da , hoặc nước tiểu sẫm màu.
Nhóm Acarbose
Tên thương mại : Glucobay, Glucarbose 50 mg
Có tác dụng hạ đường huyết sau ăn nhờ làm chậm hấp thu carbohydrate từ đường ruột vào máu.
Tác dụng phụ :
Trung tiện, tiêu chảy , đau bụng , bụng chướng hơi
Tăng men gan, hiếm khi kết hợp với vàng da.
Phản ứng quá mẫn như phát ban, phù (hiếm); giảm khối lượng hồng cầu; hạ canxi huyết , giảm vitamin B 6 .
Cách sử dụng thuốc
Uống 50 mg x 3 lần / ngày . Uống thuốc vào đầu của mỗi bữa ăn.
Để giảm thiểu tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, nên bắt đầu bằng liều thấp và tăng liều dần
Nhóm ức chế DPP4:
Saxagliptin: Onlyza
Vildagliptin: Galvus
Sitagliptin: Januvia
Linagliptin: Trajenta
Thuốc hạ đường huyết nhờ tăng tiết insulin và giảm glucagon
Thuốc ít gây tác dụng phụ
Cách uống: có thể uống trước hay sau ăn.
Nhóm thuốc ức chế đồng vận chuyển Glucose- Natri ở thận:
Dapagliflozin: Forxiga
Empagliflozin: Jardiance
Thuốc hạ đường huyết nhờ thảiglucose qua nước tiểu, giúp giảm cân, hạ huyết áp…
Cách sử dụng: uống vào buổi sáng
