Hỏi đáp bệnh tiểu đường là chuyên mục giải đáp miễn phí những thắc mắc của người bệnh về bệnh tiểu đường – Đái tháo đường, do Bác sĩ chuyên khoa 2 Ngô Thế Phi phụ trách.
Bs Ngô Thế Phi
Test EmailCác câu hỏi thường gặp:
Những loại thức ăn nào chứa nhiều carbohydrate ?
Ngoài thức ăn chứa đường có vị ngọt chúng ta dễ nhận diện, còn có những nhóm thực phẩm khác chứa nhiều carbohydrate có thể làm tăng đường:
1- Nhóm thực phẩm được chế biến từ gạo, nếp: cơm, bún, cháo, bánh chưng, bánh tét, xôi…
2- Nhóm thực phẩm được làm từ bột: bánh mì, mì gói …
3- Trái cây: bát cứ trái cây nào cũng làm tăng đường huyết, cho dù chua hay ngọt: sầu riêng, mít …bưởi, cam …
4- Khoai: khoai lang, khoai môn, khoai tây, khoai mỡ …
5- Sữa: sữa tưới không có đường hay sữa tiểu đường đều làm tăng đường trong máu
6- Bia sẽ làm tăng đường hơn rượu
Đó là các nhóm thực phẩm làm tăng đường, do vậy cần hạn chế.
Có phải 100% bệnh nhân bị đái tháo đường là trong nước tiểu có đường hay không ?
Trả lời bạn:
Để đường có thể xuất hiện trong nước tiểu, đường Glucose trong máu phải > 180 mg/dl.
Tuy nhiên, khi đường Glucose trong máu đo lúc đói ≥ 126 mg/dl là đã chẩn đoán đái tháo đường.
Như vậy, bệnh nhân tiểu đường có mức đường Glucose trong máu lúc đói từ 126 – 180 mg/dl sẽ không có đường trong nước tiểu ( trừ một số trường hợp đặc biệt).
Đó là lý do tại sao người ta không sử dụng xét nghiệm đường trong nước tiểu để chẩn đoán hay theo dõi bệnh tiểu đường.
Thân!
Các triệu chứng tiểu đường?
Tiểu đường type 2 thường không có triệu chứng cho đến khi đường huyết tăng rất cao mới xuất hiện các triệu chứng. Trong khi tiểu đường type 1 các triệu chứng xuất hiện sớm và rỏ ràng hơn.
Các triệu chứng thường gặp của tiểu đường: uống nhiều, ăn nhiều, tiểu nhiều, sụt cân.
Các triệu chứng khác: tiểu đêm, ngứa, châm chích, tê chân, vết thương lâu lành, rối loạn cương dương …
Đái tháo đường có thể điều trị dứt điểm hay không?
Câu trả lời là: gần như là không thể điều trị hết bệnh tiểu đường:
- Nếu tiểu đường type 1; cần điều trị insulin suốt đời
- Tiểu đường type 2: trong trường hợp mới phát hiện bệnh, có thể tuân thủ chế độ dinh dưỡng và tập luyện, có thể trở về bình thường. Tuy nhiên đa số trường hợp là vẫn điều trị suốt đời để tránh biến chứng.
- Tiểu đường thai kỳ: Đường huyết sẽ trở về bình thường sau khi sanh.
- Tiểu đường do các nguyên nhân khác: Đường huyết về bình thường khi ngưng thuốc gây tăng đường huyết hay bệnh lý nền gây tăng đường huyết đã được điều trị
Đái tháo đường phụ thuộc insulin và không phụ thuộc insulin là như thế nào?
Đái tháo đường phụ thuộc insulin là tên gọi cũ của bệnh đái tháo đường type 1.
Những bệnh nhân đái tháo đường type 1 cần tiêm insulin mỗi ngày để kiểm soát đường huyết.
Thuốc uống không có tác dụng trên thể bệnh này. Do đó, trước đây gọi là đái tháo đường phụ thuộc insulin.
Đái tháo đường không phụ thuộc insulin là tên gọi cũ của đái tháo đường type 2. Tuy nhiên, bệnh nhân đái tháo đường cũng có thể phải sử dụng insulin đê kiểm soát đường huyết, khi thuốc uống không còn hiệu quả hay có các vấn đề bệnh lý khác đòi hỏi phải sử dụng insulin.
Có thể dự đoán khả năng mắc bệnh tiểu đường hay không?
Chúng ta có thể dự đoán khả năng mắc bệnh đái tháo đường type 2 trong tương lai nếu có nhiều yếu tố nguy cơ.
Để dự đoán khả năng mắc bệnh tiểu đường, bạn cần đến các công cụ để dự đoán.
Truy cập link: Đánh giá nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Đái tháo đường type 1 khó dự đoán hơn, tuy nhiên nếu có các yếu tố liên quan đến di truyền cũng có thể dự đoán được.
Bệnh tiểu đường có lây hay không?
Bệnh tiểu đường hay đái tháo đường là bệnh không lây. Trong gia đình có thể có nhiều người cùng bị tiểu đường do ảnh hưởng của di truyền chứ không phải do lây lan.
Nếu ba hay mẹ tôi bị tiểu đường, tôi cũng sẽ bị bệnh tiểu đường đúng không bác sĩ?
Bệnh tiểu đường có di truyền hay không?
Bạn có thể bị thừa hưởng về di truyền mắc bệnh tiểu đường từ ba mẹ. Tuy nhiên bạn có bị mắc bệnh tiểu đường sau này hay không là tùy thuộc vào bạn.
Dinh dưỡng, vận động là cách phòng tránh bệnh tiểu đường. Còn nhiều yếu tố khác góp phần vào nguy cơ mắc bệnh tiểu đường của bạn.
Bạn có thể đánh giá nguy cơ mắc bệnh tiểu đường theo link sau đây: Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Có phải béo phì là nguyên nhân gây bệnh tiểu đường?
Béo phì gây tiểu đường hay không?
Trong bệnh đái tháo đường type 1: béo phì không liên quan.
Trong bệnh đái tháo đường type 2: béo phì là một trong các yếu tố nguy cơ gây bệnh tiểu đường, bên cạnh đó yếu tố di truyền, ít vận động, tăng huyết áp, mỡ máu, lớn tuổi … cũng góp phần gây bệnh đái tháo đường type 2.
Bệnh nhân tiểu đường uống sữa loại nào tốt nhất?
Tất cả các loại sữa đều làm tăng đường huyết, kể cả sữa tiểu đường và sữa tười không đường.
Quan trọng là phải uống tiểu đường đúng cách.
Sữa tiểu đường là bữa ăn thay thế, do vậy 1 ly sữa thay thế cho 1 bữa ăn: nếu đã uống sữa phải bỏ 1 bữa ăn.
Bạn có thể tham khảo cách uống sữa cho người tiểu đường : Hướng dẫn uống sữa cho người tiểu đường.
Bác sĩ ơi, bệnh nhân tiểu đường ăn trái cây loại nào?
Tất cả trái cây đều làm tăng đường. Tuy nhiên có loại tăng ít và có loại tăng nhiều.
Mít, sấu riêng, dưa hấu … có chỉ số đường huyết cao. Ngay cả những loại trái cây có vị chua hay không ngọt ăn nhiều cũng có thể gây tăng đường huyết.
Quan trọng là mỗi ngày bạn cần biết lượng trái cây được phép ăn là bao nhiêu.
Mỗi ngày bạn có 2- 3 serving ( phần ) trái cây, tùy theo loại trái cây sẽ có kích thước tương ứng với 1 phần.
Bạn có thể tham khảo bài: Hướng dẫn bệnh nhân tiểu đường ăn trái cây để biết lượng trái cây phù hợp.
Đường huyết bao nhiêu thì bị tiểu đường?
Chẩn đoán tiểu đường: Tùy thuộc vào đường huyết bạn đo lúc nào:
- Nếu đường huyết đo lúc đói > 125 mg/dl hay
- Đo đường ở thời điểm bất kỳ, sau ăn… > 199 mg/dl:
Bạn được chẩn đoán đái tháo đường. Tuy nhiên, cần phải lập lại xét nghiệm để xác định chẩn đoán.
Các xét nghiệm phải rút máu tĩnh mạch, không dùng máy thử đường huyết cá nhân để chẩn đoán.
Ngoài đường huyết, chẩn đoán tiểu đường còn có thể được chẩn đoán dựa vào xét nghiệm HbA1c và đường huyết đo 2 giờ sau nghiệm pháp dung nạp Glucose 75 gr.
Bạn có thể tham khảo bài viết: Chẩn đoán tiểu đường, đái tháo đường.
Bệnh nhân tiểu đường có uống rượu bia được không?
Bệnh nhân tiểu đường có thể uống rượu bia trong chứng mực cho phép.
Mỗi ngày được uống 1- 2 drinks rượu bia. Bạn lưu ý:
- Uống rượu bia khi đang uống thuốc ( đặc biêt với nhóm Sulfonylureas) hay tiêm insulin có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết.
- Bia làm tăng đường huyết, rượu thì tăng nguy cơ hạ đường huyết.
Mục tiêu đường huyết bệnh nhân tiểu đường cần đạt là bao nhiêu?
Không phải đường huyết càng thấp là tốt.
Hạ đường huyết quá mức có thể dẫn đến hôn mê, và thậm chí tử vong nếu không được xử trí sớm, kịp thời. Mục tiêu khi điều trị tiểu đường cho đa số trường hợp là:
- Đường huyết đo lúc đói : < 130 mg/dl, VÀ
- Đường đo sau ăn 1 – 2 giờ: < 180 mg/dl, VÀ
- HbA1c đo mỗi 3 tháng < 7%
Như vậy: cả 3 chỉ số này bệnh nhân phải đạt được mới gọi là đường huyết được kiểm soát tốt.
Trong một số trường hợp đặc biệt: người lớn tuổi, có bệnh lý khác kèm theo, có một số biến chứng như suy thận, bệnh động mạch vành, hay trên những đối tượng đặc biệt mà Bác sĩ sẽ chọn mục tiêu điều trị có thể cao hơn hay thấp hơn các mục tiêu nêu trên.
Tê chân, châm chích có phải là biến chứng tiểu đường không?
Các triệu chứng bạn mô tả rất có khả năng là biến chứng thần kinh ngoại biên do đái tháo đường.
Bạn cần đi khám để Bác sĩ đánh giá và chẩn đoán.
Thường biến chứng thầ kinh ngoại biên do đái tháo đường xảy ra sớm, thậm chí chiếm 33% bệnh nhân đái tháo đường, xuất hiện ngay khi mới chẩn đoán đái tháo đường.
Các triệu chứng thường là ở 2 bàn chân, cả 2 bên. Các triệu chứng thần kinh ngoại biên thường tăng nhiều vào ban đêm. Làm tăng nguy cơ loét và đoạn chi. Bạn nên khám và điều trị sớm.
Thuốc uống trị tiểu đường có gây suy thận không?
Thuốc điều trị bệnh tiểu đường, đái tháo đường thường do các công ty dược phẩm hàng đầu trên thế giới nghiên cứu và sản xuất.
Trước khi đến tay người bệnh, thuốc đã được nghiên cứu và đánh giá rất kỹ, đảm bảo an toàn mới được sản xuất.
Do đó không có chuyện là thuốc gây suy gan, suy thận như người ta nói không có căn cứ.
Bạn có thể tham khảo bài viết sau dây để hiểu thêm: Thuốc uống tiểu đường có gây suy thận hay không?
