Sulfonylurea được phát hiện bởi nhà hóa học Marcel Janbon và cộng sự trong khi đang nghiên cứu về kháng sinh sulfonamide. Họ nhận thấy hợp chất sulfonylurea gây hạ đường huyết ở động vật thí nghiệm.
Sulfonylureas là nhóm thuốc điều trị đái tháo đường ( tiểu đường ) type 2
thuốc hạ đường bằng cách kích thích tế bào beta tuyến tụy tăng tiết insulin.
Ngoài ra, sulfonylurea cũng làm cho tế bào gan giảm tạo glucose từ việc ly giải mỡ ở gan.
Các thế hệ thuốc Sulfonylureas
Thế hệ thứ nhất:
Carbutamide
Acetohexamide
Chlorpropamide
Tolbutamide
Thế hệ thứ 2
Glipizide (Glucotrol)
Gliclazide ( Diamicron )
Glibenclamide, Glyburide (Micronase)
Glibornuride
Gliquidone
Glisoxepide
Glyclopyramide
Thế hệ thứ 3
Glimepiride ( Amaryl)
Sulfonylurea là nhóm thuốc thường được sử dụng trong điều trị đái tháo đường type 2, thuốc không có tác dụng trong điều trị đái tháo đường type 1 hay sau khi cắt tuyến tụy.
Theo một số chuyên gia, vì sulfonylurea kích thích tuyến tụy liên tục sản xuất insulin do đó sẽ làm cho tuyến tụy nhanh chóng kiệt quệ, sau một thời gian, tuyến tụy sẽ không còn sản xuất insulin và khi đó, thất bại điều trị với thuốc uống sẽ xảy ra.
Tác dụng phụ của sulfonylureas:
Không giống như Metformin hay Acarbose hay Thiazolidinediones ( Pioglitazone ) không gây hạ được huyết quá mức, nhóm sulfonylurea gây hạ đường huyết khi uống thuốc quá liều hay bỏ bữa ăn…
Giống insulin, sulfonylurea gây tăng cân
Những tác dụng phụ khác bao gồm: khó chịu vùng thượng vị, đau đầu hay dị ứng.
Tác động của sulfonylurea trên thai kỳ là không biết rỏ, hạ đường huyết kéo dài (4- 10 ngày) đã được báo cáo sảy ra trên trẻ sơ sinh mới sanh từ người mẹ đang uống sulfonylurea.
Suy giảm chức năng gan, thận làm tăng nguy cơ hạ đường huyết do sulfonylurea, do vậy nhóm thuốc này bị chống chỉ định trong những trường hợp suy giảm chức năng gan thận.
Một số tác dụng phụ của thuốc đã được ghi nhận:
- Co giật, lừ đừ
- Hạ đường huyết
- Thay đổi vị giác
- Đỏ da, ngứa, mề đay
- Hiếm hơn: đau ngực, ớn lạnh, ho, nước tiểu sậm màu, mệt mỏi, đổ mồ hôi, phân bạc màu, da nhợt nhạt, khó thở, đau họng, vàng da…
Cần báo ngay cho bác sỹ khi có những triệu chứng trên.
Tương tác thuốc của nhóm sulfonylureas
Những thuốc làm tăng hoặc kéo dài tác dụng của các sulfonylurea và do đó làm tăng nguy cơ hạ đường huyết bao gồm acid acetylsalicylic ( Aspirin ) và các dẫn xuất, allopurinol, sulfonamides, và fibrate.
Ngược lại: những loại thuốc làm xấu đi sự dung nạp glucose, làm giảm tác dụng hạ đường huyết, bao gồm corticosteroids, isoniazid, thuốc tránh thai và estrogen khác, cường giao cảm, kích thích tố tuyến giáp…những thuốc này làm giảm tác dụng hạ đường huyết của sulfonylurea.
Cách sử dụng thuốc sulfonylurea trong điều trị đái tháo đường type 2:
Thuốc nên được uống trước khi ăn 30 phút.
Một số loại thuốc được bào chế dưới dạng phóng thích kéo dài nên thuốc không được nhai, phải uống thuốc nguyên viên.
Khi uống với những thuốc khác phải hỏi ý kiến bác sỹ
Bảo vệ da khi ra nắng: sulfonylureas có thể làm một số bệnh nhân nhạy cảm với ánh sáng.
Nên đem theo ít kẹo bánh đề phòng hạ đường huyết xảy ra.
Không được uống rượu bia khi uống thuốc, vì có thể gây hạ đường huyết quá mức.
