Bệnh đái tháo đường thai kỳ là gì?
Bệnh tiểu đường thai kỳ hay còn gọi đái tháo đường thai kỳ, là tình trạng sản phụ có đường huyết tăng cao trong thời gian mang thai. Dù trước khi mang thai, đường glucose trong máu của người phụ nữ mang thai hoàn toàn bình thường.
Nếu bạn bị tiểu đường khi mang thai, bạn vẫn có thể sinh con khỏe mạnh, miễn là kiểm soát được đường huyết trong thời gian mang thai.
Sau khi sinh con, đường glucose trong máu của bạn sẽ trở về bình thường, và bệnh tiểu đường thai kỳ sẽ biến mất.
Dù đường glucose trong máu của bạn trở về bình thường nhưng bạn có nguy cơ bị tiểu đường type 2 sau này.
Tuy nhiên, điều đó không phải luôn luôn xảy ra, tùy theo chế độ ăn và hoạt động thể lực của bạn sau này
Triệu chứng của đái tháo đường thai kỳ
Phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ thường không có triệu chứng. Đa số các trường hợp tiểu được chẩn đoán nhờ nghiệm pháp dung nạp glucose thực hiện vào tuần lễ từ 24 -28 tuần mang thai.
Nguyên nhân gây tiểu đường khi mang thai là gì?
Có nhiều yếu tố góp phần gây tăng đường huyết trong thời gian mang thai như thừa cân, béo phì, có yếu tố di truyền…
Trong thời gian mang thai, nhau thai tạo ra những hormon là tăng lượng đường glucose trong máu.
Thông thường, khi lượng đường tăng sẽ làm tuyến tụy tăng sản xuất insulin để đảm bảo đường glucose trong máu không tăng.
Nhưng nếu insulin không đủ sẽ làm tăng đường trong máu.
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh tiểu đường thai kỳ
Tỉ lệ tiểu đường thai kỳ khoảng 2-10% phụ nữ mang thai hàng năm. Bạn cũng có thể mắc bệnh nếu có một trong những yếu tố nguy cơ sau:
- Bạn bị thừa cân trước khi mang thai
- Thừa cân hay béo phì
- Lối sống thụ động, ít vận động
- Người châu Á chúng ta đã là một nguy cơ, Người Mỹ gốc Phi, người Mỹ bản địa…
- Có mức đường huyết cao hơn bình thường nhưng chưa đủ tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường: còn gọi là tiền tiểu đường.
- Có bố mẹ anh chị em bị bệnh tiểu đường
- Đã từng bị tiểu đường thai kỳ trước đó
- Có huyết áp cao
- Đã từng sinh con có cân nặng > 4kg
- Đã từng sanh non hay sinh con bị dị tật
Phụ nữ trên 35 tuổi - Có hội chứng buồng trứng đa nang
- Đang uống thuốc điều trị tâm thần hay nhóm corticoides
- Tăng cân quá nhanh trong nửa đầu thai kỳ
Xét nghiệm và chẩn đoán tiểu đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ thường xảy ra trong nữa sau của thai kỳ. Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm để phát hiện tiểu đường thai kỳ cho bạn trong khoảng thời gian từ tuần 24 tới 28 của thai kỳ.
Bạn cũng có thể được xét nghiệm sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ cao.
Để chẩn đoán bạn sẽ được uống nước chứa đường và rút máu để xét nghiệm: trước và sau khi
uống nước đường.
Xem Xét nghiệm chẩn đoán tiểu đường thai kỳ
Điều trị đái tháo đường thai kỳ
Để điều trị bệnh tiểu đường thai kỳ, bác sĩ của bạn sẽ yêu cầu bạn:
Kiểm tra lượng đường glucose trong máu của bạn nhiều thời điểm trong ngày
Thực hiện chế độ ăn phù hợp để đảm bảo đủ năng lượng nhưng hạn chế tăng đường huyết
Bạn cần tập thể dục thích hợp
Bác sĩ có thể sẽ phải kê toa insulin để tiêm cho bạn nếu đường huyết của bạn không được kiểm soát chỉ với chế độ ăn và tập thể dục
Biến chứng khi đường huyết trong khi mang thai cao
Nếu tiểu đường thai kỳ không được phát hiện hay không điều trị tốt dẫn đến đường trong máu tăng, sẽ gây ra những biến chứng sau:
Đối với em bé
- Cân nặng bé tăng
- Sinh non
- Hội chứng suy hô hấp
- Hạ đường huyết
- Bị tiểu đường type 2 sau này
Đối với mẹ
- Tăng huyết áp và tiền sản giật
- Đa ối
- Tăng nguy cơ sang chấn khi sanh
- Tăng nguy cơ bị tiểu đường type 2 trong tương lai
- Tiểu đường thai kỳ trong lần có thai tới
Để phòng ngừa bệnh tiểu đường type 2 hay bệnh sẽ tái phát trong lần mang thai tới, sản phụ nên xét nghiệm kiểm tra bệnh tiểu đường ở thời điểm 6 tới 12 tuần sau khi sinh và nếu kết quả bình thường, kiểm tra lại mỗi 1 tới 3 năm sau.
Chế độ ăn và tập thể dục
Theo những hướng dẫn sau để tránh bệnh đái tháo đường thai kỳ:
Chế độ ăn lành mạnh, ít đường:
Nên tuân thủ theo chế độ ăn dành cho bệnh nhân bị tiểu đường, hạn chế khẩu phần ăn tinh bột, tăng cường rau xanh ngũ cốc nguyên hạt.
Tham khảo: Chế độ ăn dành cho phụ nữ mang thai
Giảm bớt cân thừa trước khi mang thai:
Giảm bớt vài cân nặng trước khi mang thai sẽ giúp cho thai kỳ khoẻ mạnh hơn
Tập thể dục trong thời gian mang thai:
Nếu bạn có kế hoạch mang thai, nên bắt đầu tập thể dục từ trước khi mang thai.
Thực hiện hoạt động ở mức độ trung bình khoảng 30 phút mỗi ngày trong tuần.
Đi bộ, bơi lội và đạp xe là những lựa chọn phù hợp.
Dĩ nhiên tuỳ theo những thời điểm trong thời gian khác nhau mà bạn chọn cách tập luyện phù hợp.
Tham khảo: Khuyến cáo của ADA 2021 về quản lý và điều trị đái tháo đường thai kỳ
