Đái tháo đường thai kỳ là gì?
Là tình trạng rối loạn dung nạp glucose khởi phát hay phát hiện lần đầu trong thời gian mang thai.
Nguyên nhân là do sự gia tăng các hormone do nhau thai sản xuất ra, những hormone này làm giảm tác dụng của insulin, gây tăng đường huyết.
Đa số trường hợp, đái tháo đườn thai kỳ làm tăng đường huyết sau ăn.
Điều trị đái tháo đường thai kỳ như thế nào?
Dinh dưỡng điều trị
Lời khuyên đơn giản:
- Lời khuyên 1: 5 nhóm thực phẩm chứa nhiều tinh bột ( carbohydrate) cần phải hạn chế:
- Thức ăn có nguồn gốc từ gạo, nếp: cơm, bún, phở, xôi…
- Thức ăn có nguồn gốc từ bột: mì, bánh mì, mì gói, bánh…
- Thức ăn có nguồn gốc từ củ: khoai lang, khoai mì, khoai tây,
- Trái cây: tất cả trái cây dù ngọt hay không ngọt đều làm tăng đường huyết
- Sữa: tất cả các loại sữa đều làm tăng đường huyết, kể cả sữa dành cho người tiểu đường.
- Lời khuyên 2: Giảm đường đơn, carbohydrate, tăng protein ( thịt, cá, trứng, hải sản…) và rau trong bữa ăn.
Nên nhớ: 75-80% đái tháo đường thai kỳ có thể kiểm soát đường huyết bằng thay đổi chế độ ăn
- Lời khuyên 3: Chia nhỏ bữa ăn
Sản phụ bị đái tháo đường thai kỳ nên ăn 3 bữa chính: sáng – trưa – chiều và 2 bữa ăn nhẹ.
Đường huyết thường tăng nhiều vào buổi sáng, do đó bệnh nhân ăn bữa sáng với rất ít tinh bột.
Tuy nhiên, sản phụ thừa cân hay béo phì cần bỏ bớt các bữa ăn nhẹ.
- Lời khuyên 4: Phân bổ thức ăn cho các bữa ăn như sau:
Buổi ăn sáng: Buổi sáng nên ăn ít thức ăn thuộc nhóm carbohydrate, vì đường huyết có xu hướng tăng nhiều vào buổi sáng trên bệnh nhân bị đái tháo đường thai kỳ.
Buổi ăn nhẹ: sau bữa ăn sáng và sau bữa ăn trưa khoãng 2-3 giờ
Buổi ăn trưa và chiều: Nên ăn theo phương pháp đĩa:¼ đĩa là thức ăn có nguồn gốc tinh bột như: cơm, bún, mì, bánh mì, khoai tây…¼ đĩa thức ăn là protein: thịt , cá , trứng, hải sản…½ đĩa còn lại là rau, nấm, củ ( carot, củ dền, đu đủ…)
Tập thể dục
American Diabetes Association (ADA): khuyến cáo hoạt động ở mức độ trung bình
- Tất cả phụ nữ bị đái tháo đường, kể cả thai kỳ – nên tập thể dục 1 giờ / ngày
Đi bộ là cách tập thể dục thích hợp nhất cho phụ nữ mang thai
Mục tiêu điều trị
Mục tiêu điều trị đái tháo đường thai kỳ:
Theo ADA 2013:
Đường huyết đói ≤95 mg/dL (5.3 mmol/L)
Đường huyết sau ăn 1 giờ ≤140 mg/dL (7.8 mmol/L)
Đường huyết sau ăn 2 giờ ≤120 mg/dL (6.7 mmol/L)
Thuốc điều trị đái tháo đường thai kỳ :
Insulin là thuốc được khuyến cáo hàng đầu trong điều trị đái tháo đường thai kỳ vì sự an toàn của thuốc đối với thai nhi.
Vì đa số trường hợp đái tháo đường thai kỳ chỉ tăng đường huyết sau ăn,do đó, insulin tác dụng ngắn hay tác dụng nhanh thường đươc sử dụng.
Các loại insulin tác dụng nhanh: Humulin Regular ( Actrapid, Humulin R): tiêm trước ăn 30 phút.
Các loại insulin tác dụng ngắn: Analog Insulin ( Novorapid, Humalog): tiêm ngay trước khi ăn
Insulin analog tác dụng ngắn: có 3 loại: aspart (Novorapid), lispro(Humalog) và glulisine(Apidra), nhưng chỉ có aspart và lispro là được sử dụng cho phụ nữ mang thai.
Điều trị đái tháo đường thai kỳ giúp mẹ và bé khỏe mạnh
