Tăng đường huyết là tình trạng lượng đường trong máu tăng cao, xuất hiện các triệu chứng tăng đường huyết cấp tính, cảnh báo nguy cơ hôn mê do tăng đường glucose trong máu.
Đường huyết tăng bao nhiêu có thể gây biến chứng tăng đường huyết cấp?
Tùy theo tình trạng của từng bệnh nhân, khi đường huyết tăng trên 250 mg/ dl có thể gây ra những biến chứng tăng đường huyết cấp tính.
Biến chứng tăng đường huyết cấp tính bao gồm:
Hôn mê nhiễm keton acid và hôn mê tăng áp lực thẩm thấu là 2 biến chứng cấp tính của tăng đường huyết.
Tỉ lệ tử vong do hôn mê nhiễm ketone là 2- 5% và tỉ lệ tử vong do hôn mê tăng áp lực thẩm thấu là 15 %
Tại sao đường huyết cao lại gây ra hôn mê ?
Vì sao tăng đường huyết lại gây hôn mê tăng áp lực thẩm thẩu
Khi đường huyết tăng cao, cơ thể cố gắng giải quyết lượng đường huyết cao quá mức bằng cách thải nó qua nước tiểu. Khi đường được thải qua nước tiểu, nó sẽ kéo theo một khối lượng lớn nước.
Kết quả là, bệnh nhân sẽ tiểu nhiều hơn bình thường.
Khi tiểu nhiều sẽ đưa đến tình trạng mất nước. Nếu bệnh nhân không uống đủ nước vào thời điểm này, cơ thể sẽ mất nước trầm trọng.
Khi mất nước xảy ra, chức năng não bị suy giảm do máu trở nên cô đặc hơn, đường huyết tăng cao, tăng Na+ máu.
Áp lực thẩm thấu của máu tăng cao do mất nước, tăng gluocose trong máu.
Bệnh nhân có thể lú lẩn hay lơ mơ.
Nếu không điều trị kịp thời, tăng đường huyết có thể đưa đến các biến chứng cấp tính như co giật, hôn mê và có thể tử vong.
Tại sao đường huyết tăng cao gây hôn mê nhiễm ketone acid?
Đường huyết tăng cao quá mức cũng có thể dẫn đến một tình trạng khác là: nhiễm ketone acid do đái tháo đường, mà thường gặp nhất là ở những bệnh nhân đái tháo đường type 1.
Vì cơ thể thiếu insulin để chuyển glucose thành năng lượng, do đó cơ thể sẽ tạo năng lượng từ acid béo.
Quá trình này sẽ tạo ra chất ketone. Một trong những chất ketone làm cho pH máu bệnh nhân giảm đi, có tính acid.
Các thể ketone cũng gây nên triệu chứng đau dầu, ói mửa, mệt mỏi, hơi thở có mùi trái cây…và cuối cùng là hôn mê, tử vong.
Ai có thể bị hôn mê do biến chứng tăng đường huyết ?
Hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu thường xảy ra trên những bệnh nhân đái tháo đường type 2 không được điều trị hay điều trị không liên tục và phổ biến nhất là ở những người trên 60 tuổi.
Thường gặp ở bệnh nhân lớn tuổi, ngưng điều trị, có bệnh lý khác thúc đẩy.
Hôn mê nhiễm cê tôn acid thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường type 1, không tiêm đủ insulin.
Tuy nhiên, bệnh nhân đái tháo đường type 2 cũng rất dễ bị hôn mê nhiễm cê tôn acid khi đường huyết tăng cao.
Nguyên nhân của tăng đường huyết:
- Chế độ ăn: ăn quá nhiều carbohydrate
- Ngưng tiêm insulin, bỏ cử tiêm insulin hay giảm liều thuốc điều trị đái tháo đường.
- Do thuốc khác:
- Thuốc corticosteroids : điều trị đau khớp, hen suyễn…,
- Thuốc lợi tiểu
- Thuốc điều trị huyết áp nhóm beta blockers)…
- Stress: khi bị stress cơ thể giải phóng nhiều hormone làm tăng đường huyết.
- Uống quá nhiều rượu, bia
- Ít vận động
- Bệnh mãn tính
- Phẫu thuật
Triệu chứng tăng đường huyết
Biến chứng tăng đường huyết là bệnh nguy hiểm có thể dẩn tới co giật, hôn mê và thậm chí tử vong, bệnh nhân đái tháo đường nên được cảnh báo về các triệu chứng để điều trị sớm.
Các triệu chứng tăng đường huyết nguy hiểm:
- Mệt mỏi
- Nhìn mờ
- Khát nước, uống nhiều, cảm giác khô miệng
- Hơi thở có mùi trái cây
- Ăn nhiều, đói liên tục
- Buồn nôn, nôn ói
- Tiểu rất nhiều
- Tê, châm chích tay chân
- Cáu gắt, bực bội
- Bệnh nhân có thể có ảo giác
- Yếu một bên cơ thể
- Ngủ gà, lơ mơ
- Nặng hơn có thể hôn mê
Một số triệu chứng gợi ý nhiễm keton acid :
- Khó thở, nhịp thở nhanh và nông
- Buồn nôn, ói mữa
- Khô miệng
- Đau bụng vùng thượng vị
- Hơi thở có mùi trái cây
Khám bác sỹ ngay khi có những triệu chứng sau:
- Ói mữa
- Lú lẩn
- Buồn ngủ, ngủ gà
- Khó thở
- Khát nước, uống nhiều
- Thử đường huyết cao > 160 mg/dL kéo dài hơn 1 tuần .
- Thử đường huyết tại nhà quá cao (> 300 mg/dL)
Tham khảo thêm: Hyperosmolar Hyperglycemic State
