Kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân nhập viện

Ở bệnh nhân đái tháo đường nhập viện, tăng đường huyết, hạ đường huyết hay biến thiên đường huyết cao làm tăng khả năng diễn tiến bệnh nặng và tỉ lệ tử vong.

Việc kiểm soát đường đường huyết trên bệnh nhân tăng đường huyết có lợi ích trực tiếp và tức thì.

Định nghĩa tăng đường huyết trên bệnh nhân nhập viện

Tăng đường huyết ở bệnh nhân nhập viện được định nghĩa khi đường glucose trong máu > 140 mg/dl (>7.8 mmol/L).

HbA1 ≥ 6.5% ( ≥ 48 mmol/mol) gợi ý rằng bệnh đái tháo đường đã khởi phát trước khi nhập viện.

Mục tiêu đường huyết

Mục tiêu đường huyết cho bệnh nhân nặng hay trong ICU

Khởi trị giảm đường huyết cho bệnh nhân nhập viện khi đường glucose máu ≥ 180 mg/dl (≥ 10 mmol/l).

Khuyến cáo mục tiêu đường huyết cho bệnh nhân nặng hay trong ICU: 140–180 mg/dL (7.8–10.0 mmol/L).

Mục tiêu đường huyết chặc chẽ hơn, ví dụ từ 110 -140 mg/dl ( 6.1 – 7.8 mmol/L) có thể thích hợp cho một số trường hợp đặc biệt, nhưng không để hạ đường huyết xảy ra cho bệnh nhân.

Mục tiêu đường huyết cho bệnh nhân không nặng

Đối với bệnh nhân nhập viện trong bệnh cảnh không nặng, mục tiêu đường huyết được khuyến cào từ 100 đến 180 mg/dl ( 5.6 – 10.0 mmol/L).

Mục tiêu đường huyết này được khuyến cáo cho cả những trường hợp mới tăng đường huyết, đái tháo đường mới được chẩn đoán hay tăng đường huyết trên bệnh nhân đã được chẩn đoán đái tháo đường trước đó.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra: mức đường huyết <100 mg/dl là dấu hiệu tiên đoán hạ đường huyết trong vòng 24 giờ.

Mức đường huyết > 250 mg/dl có thể được chấp nhận trên một số bệnh nhân đặc biệt, bệnh ở giai đoạn cuối, như:

• Bệnh nặng giai đoạn cuối có thời gian kỳ vọng sống còn ngắn.
• Suy thận nặng có hay không đang chạy thận.
• Nguy cơ hạ đường huyết cao.
• Biến thiên đường huyết không ổn định.

Trên những bệnh nhân này, việc kiểm soát đường huyết ít tích cực hơn, chỉ cần tránh hạ đường huyết và tăng đường huyết quá mức.

Kiểm soát đường huyết bằng insulin

Khuyến cáo

• Insulin nền hay Insulin nền + mũi insulin tác dụng nhanh, ngắn (basal plus bolus) là phác đồ insulin được ưu thích trên bệnh nhân nhập viện trong bệnh cảnh KHÔNG nặng kèm ăn uống kém hay không ăn qua đường miệng. A
•  Phác đồ insulin nền, insulin trước ăn và các yếu tố điều chỉnh là cách điều trị được ưu thích cho các trường hợp bệnh nhẹ đang điều trị nội trú ăn uống đầy đủ. A
• Không khuyến khích phương pháp chỉ bổ sung và điều chỉnh insulin mà không có insulin nền ( còn gọi là phương pháp sliding scale) cho bệnh nhân nội trú. A

Đối với bệnh nhân nhập viện có bệnh nặng hay ICU

Trong bệnh cảnh nặng, insulin tĩnh mạch là hiệu quả nhất để kiểm soát đường huyết và tránh hạ đường huyết.

Xem: Hướng dẫn truyền insulin tĩnh mạch

Đối với bệnh nhân đái tháo đường toan chuyển hóa do keton – diabetic
ketoacidosis (DKA) và tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết – hyperglycemic hyperosmolar state (HHS), truyền insulin liên tục sau khi bù dịch đầy đủ.

Đối với bệnh nhân nhập viện không kèm bệnh nặng

Đa số bệnh nhân, điều trị với insulin thường được lựa chọn để kiểm soát đường huyết.

Trong một số trường hợp, thuốc hạ đường huyết uống vẫn có thể tiếp tục sử dụng, như nhóm thuốc ức chế DPP-4.

Chỉ định insulin tác dụng nhanh, ngắn tiêm dưới da trước mỗi bữa ăn hay mỗi 4-6 giờ nếu bệnh nhân không ăn hay đang nuôi ăn qua đường tĩnh mạch.

Đối với bệnh nhân ăn uống kém hay hạn chế thức ăn, không ăn qua đường miệng: Phác đồ insulin nền hay insulin nền + plus là phương pháp điều trị được ưu thích.

Đối với bệnh nhân ăn uống bình thường, phác đồ basal – bolus: insulin nền, insulin trước mỗi bữa ăn phù hợp.

Kiểm soát đường huyết bằng thuốc uống

Khuyến cáo

Nhóm ức chế SGLT2 nên tránh trong những trường hợp:

• Bệnh nặng
• Bệnh nhân có ketone máu hay ketone niệu, và
• Trong thời gian nhịn đói kéo dài hay phẫu thuật.

Điều chỉnh liều thuốc lợi tiểu khi sử dụng với nhóm ức chế SGLT2. Đặc biệt trên những bệnh nhân suy tim.

FDA khuyến cáo: ngưng nhóm ức chế SGLT-2 3 ngày trước phẫu thuật.

Theo dõi đường huyết bệnh nhân nội trú

Những bệnh nhân đang điều trị nội trú, ăn uống được: theo dõi đường huyết tại giường ở những thời điểm trước bữa ăn.

Ở bệnh nhân không ăn uống được, theo dõi đường Glucose nên thực hiện mỗi 4-6 giờ.

Bệnh nhân đang truyền insulin tĩnh mạch, theo dõi đường huyết mỗi 30 phút đến 2 giờ là cần thiết.

Nguồn: Diabetes Care in the Hospital: Standards of Care in Diabetes—2024