Đái tháo đường thai kỳ hay còn gọi là tiểu đường thai kỳ, là tình trạng tăng đường trong máu trong thời gian mang thai, thường xảy ra trong nữa cuối của thai kỳ.
Các yếu tố nguy cơ của đái tháo đường thai kỳ
- Đã từng bị đái tháo đường thai kỳ khi mang thai trước đó,
- BMI > 23, cân nặng trước mang thai > 80kg.
- Tiền sử gia đình có bố mẹ hay anh chị em bị đái tháo đường
- Sanh con nặng ký ( >4kg)
- Sẩy thai, sinh non.
- Hội chứng buồng trứng đa nang.
Phát hiện và chẩn đoán đái tháo đường khi mang thai
Đái tháo đường thai kỳ là đái tháo đường mới được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ và không có bằng chứng bị đái tháo đường típ 1 hay típ 2 trước đó.
Nếu phụ nữ có thai 3 tháng đầu được phát hiện tăng glucose huyết: chẩn đoán là đái tháo đường chưa được chẩn đoán hoặc chưa được phát hiện và dùng tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường như ở người không có thai.
Thời điểm tầm soát đái tháo đường khi mang thai
– Thực hiện xét nghiệm chẩn đoán (đối với đái tháo đường chưa được chẩn đoán trước đây) tại lần khám thai đầu tiên đối với những người có các yếu tố nguy cơ của đái tháo đường, sử dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường: đường huyết đói, đường huyết ngẫu nhiên hay nghiệm pháp dung nạp glucose, không áp dụng tiêu chuẩn về HbA1c.
Tầm soát và chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ: có thể thực hiện một trong 2 phương pháp sau:
Phương pháp 1 bước (one-step strategy) chẩn đoán tiểu đường thai kỳ
Thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 75g (75-g OGTT):
Đo nồng độ glucose huyết tương lúc đói và tại thời điểm 1 giờ, 2 giờ, ở tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ
Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống phải được thực hiện vào buổi sáng sau khi nhịn đói qua đêm ít nhất 8 giờ.
Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ khi bất kỳ giá trị glucose huyết thoả mãn tiêu chuẩn sau đây:
– Lúc đói ≥ 92 mg/dL (5,1 mmol/L)
– Ở thời điểm 1 giờ ≥ 180 mg/dL (10,0 mmol/L)
– Ở thời điểm 2 giờ ≥ 153 mg/dL (8,5 mmol/L)
Phương pháp 2 bước (two-step strategy) chẩn đoán tiểu đường thai kỳ
– Bước 1: Thực hiện nghiệm pháp uống glucose 50g hoặc uống tải glucose 50 gam (glucose loading test: GLT):
Uống 50 gam glucose (trước đó không nhịn đói), đo glucose huyết tương tại thời điểm 1 giờ.
Nếu mức glucose huyết tương được đo lường tại thời điểm 1 giờ sau uống là 130 mg/dL, 135 mg/dL, hoặc 140 mg/dL (7,2 mmol/L, 7,5 mmol/L, 7,8 mmol/L) tiếp tục với nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 100g.
– Bước 2: Thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 100g (100-g OGTT): Nghiệm pháp phải được thực hiện khi bệnh nhân đang đói:
Bệnh nhân nhịn đói, uống 100 gam glucose pha trong 250-300 ml nước, đo glucose huyết lúc đói và tại thời điểm 1 giờ, 2 giờ, 3 giờ, sau khi uống glucose.
Chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ khi ít nhất có 2 trong 4 giá trị mức glucose huyết tương bằng hoặc vượt quá các ngưỡng sau đây:
