Bệnh đái tháo đường tuyến tụy hay bệnh đái tháo đường trong bệnh cảnh bệnh tuyến tụy ngoại tiết là dạng đái tháo đường đặc biệt xảy ra do các bệnh lý liên quan tụy ngoại tiết gây ra.
Trong bệnh đái tháo đường tuyến tụy, cả cấu trúc và chức năng của quá trình bài tiết insulin giúp điều hòa glucose bị mất do bệnh cảnh rối loạn chức năng tuyến tụy ngoại tiết và thường bị chẩn đoán nhầm là bệnh đái tháo đường type 2.
Nguyên nhân gây đái tháo đường tuyến tụy
Tăng đường huyết do rối loạn chức năng tuyến tụy trước đây được gọi là “bệnh đái tháo đường type 3c” và gần đây, bệnh đái tháo đường trong các bệnh lý của tuyến tụy ngoại tiết được gọi là bệnh đái tháo đường tuyến tụy ngoại tiết – pancreoprivic diabetes ( thuật ngữ được đặt cho bệnh đái tháo đường sau khi cắt bỏ toàn bộ tuyến tụy).
Tên gọi đái tháo đường tuyến tụy cũng được ưa chuộng sử dụng cho bệnh đái tháo đường được gây ra do nhiều nguyên nhân bao gồm: viêm tụy (cấp tính và mạn tính), chấn thương hoặc cắt tụy, ung thư, xơ nang (được đề cập ở bài đái tháo đường liên quan đến xơ nang), bệnh huyết sắc tố, fibrocalculous pancreatopathy, rối loạn di truyền hiếm gặp và các dạng vô căn.
Viêm tụy, ngay cả một cơn duy nhất, có thể dẫn đến bệnh đái tháo đường sau viêm tụy (postpancreatitis diabetes mellitus – PPDM). Cả viêm tụy cấp tính và mạn tính đều có thể dẫn đến đái tháo đường sau viêm tụy – PPDM, và nguy cơ cao nhất với các lần tái phát sau.
Chẩn đoán đái tháo đường tuyến tụy
Đặc điểm phân biệt là bệnh nhân đồng thời có suy tụy ngoại tiết, hình ảnh bệnh lý ở tụy (qua siêu âm, nội soi, MRI, chụp cắt lớp vi tính) và không có tự kháng thể của bệnh đái tháo đường type 1.
Điều trị đái tháo đường tuyến tụy
Bệnh nhân thiếu hụt cả insulin và glucagon. Tuy nhiên, nhu cầu insulin thường cao hơn.
Kiểm soát đường huyết bằng liệu pháp insulin.
Nguy cơ đối với các biến chứng mạch máu nhỏ tương tự như các dạng bệnh đái tháo đường khác.
Trong bệnh cảnh cắt tụy, việc cấy ghép tế bào đảo tụy tự thân có thể giúp duy trì sự tiết insulin.
Trong một số trường hợp, việc cấy ghép tự thân này này có thể dẫn đến tình trạng không phụ thuộc insulin. Ở một số người khác, nó có thể làm giảm nhu cầu sử dụng insulin.
Nguồn: Pancreatic Diabetes or Diabetes in the Context of Disease of the Exocrine Pancreas in Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes—2022
