Bệnh nhân tiểu đường ăn gì để tránh tăng đường huyết? Ăn bao nhiêu và ăn như thế nào để ổn định đường huyết.
Chế độ ăn đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết.
1. Glucose là gì?
Glucose là một dạng đường đơn, là nguồn cung cấp năng lượng cơ bản cho các tế bào cơ thể hoạt động.
Glucose được tạo ra chủ yếu từ carbohydrate có nguồn gốc từ thức ăn.
Glucose luân chuyển trong dòng máu đi khắp cơ thể để đến các tế bào.

Tại đây, nhờ tác dụng của hormon insulin mà glucose sẽ được đưa vào trong tế bào, từ đó tạo nên năng lượng cho cơ thể hoạt động.
Khi glucose không vào được trong tế bào sẽ tăng cao trong máu. Lượng glucose dư thừa này sẽ lắng đọng trong các mạch máu từ đó gây tổn thương các cơ quan trong cơ thể.
Bệnh nhân đái tháo đường rất cần một chế độ ăn hợp lý để hạn chế glucose tăng cao trong máu.

2. Những nhóm thực phẩm làm tăng đường huyết
Như ta đã biết, glucose có nguồn gốc chủ yếu từ carbohydrate có nguồn gốc từ thức ăn, cho nên những nhóm thực phẩm chứa nhiều carbohydrate cần phải được hạn chế.
Bệnh nhân tiểu đường nên ăn gì? Hướng dẫn cách ăn uống cho người tiểu đường:
Các nhóm thực phẩm cần hạn chế trên bệnh nhân đái tháo đường:
1- Thực phẩm có nguồn gốc từ gạo, nếp
Những món ăn được chế biến từ gạo, nếp như: cơm, bún, bánh ướt, phở, xôi, bánh chưng…là nhóm đầu tiên cần hạn chế.
Tinh bột có trong cơm sau khi được tiêu hóa bởi amylase có trong nước bọt sẽ được hấp thu vào trong máu, tạo ra glucose.
Do vậy bệnh nhân đái tháo đường cần hạn chế bớt lượng thức ăn thuộc nhóm này.
Những thức ăn chế biến từ nếp có chỉ số đường huyết còn cao hơn cả gạo, do vậy cần hạn chế chặt chẽ.
2- Thực phẩm được chế biến từ bột
Bất cứ món ăn nào bạn thấy rằng được chế biến từ bột đều làm tăng đường huyết đáng kể
Chúng ta dễ dàng phân loại được nhóm thực phẩm này: bánh, mì, bánh mì, mì gói…
3- Khoai
Các loại khoai mà chúng ta ăn hàng ngày chứa rất nhiều tinh bột, mặc dù trong một số loại khoai chứa nhiều chất xơ, tuy nhiên nếu ăn nhiều chúng làm gia tăng đường huyết rất nhanh.
Các loại khoa thường gặp: Khoai tây, khoai lang, khoai mì…
Trong đó, khoai tây là thủ phạm gây béo phì và tăng đường huyết thường gặp.
4- Trái cây
Chúng ta đều biết rằng trái cây cung cấp nhiều vitamin, chất xơ có lợi cho sức khỏe.
Tuy nhiên, trong trái cây chứa nhiều dạng đường; đường saccharose, sucrose, fructose, maltose…
Khi bạn ăn qúa nhiều trái cây, đặc biệt là bệnh nhân đái tháo đường, các loại đường trên sẽ chuyển hóa thành đường glucose trong máu.
Khuyến cáo
Trái cây được khuyến cáo chỉ khoảng 2-3 phần trái cây mỗi ngày.
Một hình ảnh dễ nhớ, lượng trái cây ăn vào mỗi ngày chỉ vào khoảng 2 nắm tay của bạn, như là 1 trái táo hay 2-3 trái chuối nhỏ hay 1 trái cam… mỗi ngày.
Khi ăn trái cây, bệnh nhân đái tháo đường không nên ép thành nước trái cây để uống mà nên ăn, vì phần chất xơ trong trái cây có nhiều lợi ích cho cơ thể, như giảm tăng đường huyết sau ăn, chống táo bón…
5- Sữa
Trong sữa có đường dưới dạng galactose, là đường có trong sữa mẹ, do đó ngay cả trong sữa tươi không đường cũng đã có thành phần này rồi, do vậy khi uống nhiều sữa sẽ làm tăng đường trong máu.
Một nhầm lẫn mà bệnh nhân đái tháo đường hay mắc phải, đó là uống nhiều sữa dành cho bệnh nhân đái tháo đường vì nghĩ rằng sữa này không làm tăng đường huyết.
Trong việc tuân thủ chế độ ăn, người bệnh tiểu đường cần phải hiểu rằng: sữa tiểu đường là bữa ăn thay thế.
Có nghĩa là mỗi ly sữa dành cho bệnh nhân đái tháo đường đã được tính toán về thành phần để đủ cung cấp năng lượng thay thế cho một bữa ăn.
Do vậy khi uống 1 ly sữa, bệnh nhân phải bỏ bữa ăn tương ứng.
Nếu chúng ta ăn uống đầy đủ mà uống thêm sữa dành cho người đái tháo đường sẽ làm tăng đường huyết sau ăn.
6– Kẹo, nước ngọt, đường…
Tất nhiên rồi, đây là nhóm thực phẩm rất dễ nhận diện cần phải cấm sử dụng cho bệnh nhân đái tháo đường.
Chúng chứa nhiều đường đơn và hấp thu rất nhanh vào cơ thể, làm gia tăng glucose trong máu nhanh chóng.
3- Phương pháp đĩa thức ăn
Vậy mỗi bữa ăn, bệnh nhân tiểu đường ăn gì và ăn như thế nào? cần ăn bao nhiêu tinh bột, bao nhiêu lượng thịt cá, bao nhiêu rau củ là đủ?
Có rất nhiều cách khác nhau để giúp bệnh nhân đái tháo đường tính được lượng thức ăn mà mình cần ăn hàng ngày, tuy nhiên cách dễ dàng nhất để hiểu và tuân thủ là “Phương Pháp Đĩa thức ăn”.
Các nhà dinh dưỡng tính toán, với đĩa thức ăn được tạo ra đúng cách là đủ dinh dưỡng cho bệnh nhân đái tháo đường lớn tuổi, nếu bạn đang mang thai hay vận động viên… cần có chế độ ăn đặc biệt, lúc đó bạn cần gặp bác sỹ dinh dưỡng để được tư vấn.
Mỗi bữa ăn, bạn hãy tạo nên đĩa thức ăn của mình theo hướng dẫn dưới đây:

Bệnh nhân tiểu đường nên ăn như thế nào?
- Chọn đĩa đường kính khoảng 20 cm, như đĩa bạn thường đi ăn cơm văn phòng hay cơm tấm vậy
- Tưởng tượng 1 đường chia đôi đĩa: 1/2 đĩa bạn dùng để chứa rau củ.
- 1/2 đĩa còn lại, bạn lại chia làm đôi:
- 1/4 đĩa sẽ chứa thực phẩm có thành phần là tinh bột, như: cơm, bún, bánh mì,mì…
- 1/4 đĩa còn lại sẽ chứa thực phẩm có thành phần là đạm, như thịt , cá, trứng, hải sản…
- Kế bên đĩa thức ăn của bạn sẽ là 1 phần trái cây tráng miệng, như 1 trái chuối nhỏ, hay 1 trái quýt, hay nữa trái cam, hay nữa trái táo, nữa trái ổi, một miếng dưa hấu nhỏ, hay 4-5 trái nho…
4- Ăn bao nhiêu lần mỗi ngày?
Có nên chia nhỏ bữa ăn và ăn nhiều lần?
Người bệnh đái tháo đường thường tăng đường huyết sau mỗi lần ăn, do tuyến tụy không còn làm việc hiệu quả để tiết insulin kịp thời sau mỗi bữa ăn được.
Do vậy nếu bạn ăn nhiều lần, đường huyết sau ăn sẽ tăng bấy nhiêu lần trong ngày.
Bạn không nên chia nhỏ bữa ăn
Tại sao một người bình thường, họ chỉ ăn 3 lần mỗi ngày mà người bệnh đái tháo đường lại ăn 5-6 bữa???
Bệnh nhân bị đái tháo đường chỉ chia nhỏ bữa ăn khi có triệu chứng hạ đường huyết vào giữa 2 bữa ăn, thường là do tác dụng của việc tiêm insulin.
Khi đó các bác sỹ sẽ khuyến cáo cho phép bạn chia nhỏ bữa ăn.
5- Uống rượu bia
Uống nhiều bia, rượu khi đang uống thuốc điều trị đái tháo đường sẽ làm gia tăng nguy cơ hạ đường huyết
Trong bia, có nhiều carbohydrate, do đó khi uống nhiều dễ gây tăng đường, tích tụ mỡ, tăng cân. Đường huyết rất khó kiểm soát trên bệnh nhân uống nhiều bia.
Theo khuyến cáo, mỗi ngày bệnh nhân đái tháo đường cũng có thể uống 1 ly bia, hay 1 ly rượu vang hay 1 chung rượu mạnh…
Tóm lại, để trả lời câu hỏi bệnh nhân tiểu đường ăn gì, bạn ghi nhớ :
- Bạn cần nhớ rằng: Việc ăn uống rất quan trọng trong điều trị bệnh đái tháo đường.
- Có 6 nhóm thực phẩm chứa nhiều tinh bột, carbohydrate cần phải lưu tâm để hạn chế.
- Nên ăn theo phương pháp đĩa thức ăn để dễ tuân thủ, dễ thực hiện.
- Không nên ăn nhiều lần, ăn vặt hay chia nhỏ bữa ăn.
- Hạn chế rượu bia.
Share bài viết:
THẢO LUẬN – HỎI ĐÁP
Nếu bạn có comment hay câu hỏi nào, vui lòng đến trang HỎI ĐÁP BỆNH TIỂU ĐƯỜNG để thảo luận.