Nguyên nhân nào gây bệnh tiểu đường, đái tháo đường? Có thể trả lời nhanh là do … đường glucose cao trong máu.
Vì sao glucose trong máu tăng cao lại do rất nhiều nguyên nhân khác nhau, từ đó cũng hình thành nên các dạng hay type tiểu đường khác nhau.
Nội dung bài viết
Nguyên nhân tiểu đường type 1
Bệnh tiểu đường type 1 hay còn gọi là bệnh đái tháo đường phụ thuộc insulin hay đái tháo đường ở người trẻ.
Nguyên nhân làm tăng đường Glucose trong máu là do tuyến tuỵ trong cơ thể không còn sản xuất được insulin.
Nguyên nhân tiểu đường type 1 là do tuyến tuỵ không còn sản xuất được insulin.
Cơ chế liên quan đến miễn dịch. Có nghĩa là: cơ thể tự sản xuất ra kháng thể và những kháng thể này tấn công vào các tiểu đảo tuỵ – là nơi sản xuất insulin trong tuyến tuỵ – phá huỷ các tế bào beta trong tiểu đảo tuỵ.
Những kháng thể gây ra bệnh tiểu đường type 1 thường là: ICA và Anti GAD
Khi cơ thể không còn sản xuất insulin, đường glucose sẽ tăng cao trong máu.
Từ cơ chế này mà việc điều trị cho bệnh nhân tiểu đường type 1 đòi hỏi phải bổ sung insulin mỗi ngày để kiểm soát đường huyết.
Quan trọng
Bệnh tiểu đường type 1 chỉ có thể được điều trị với insulin.
Các loại thuốc uống không có tác dụng trong điều trị tiểu đường type 1.
Chỉ có một số ít thuốc uống có thể phối hợp với insulin để điều trị tiểu đường type 1 theo chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa.
Thực phẩm chức năng không có tác dụng trong điều trị tiểu đường type 1.
Nguyên nhân tiểu đường type 2
Bệnh tiểu đường hay đái tháo đường type 2 là dạng thường gặp nhất.
Nguyên nhân gây tăng glucose trong máu không chỉ do một vài yếu tố mà là rất nhiều cơ chế đóng góp vào việc tăng đường huyết trên bệnh nhân tiểu đường type 2.
Trước đây, nguyên nhân chủ yếu được cho là tăng đề kháng insulin của cơ thể.
Hiện nay 8 cơ chế sau góp phần làm tăng đường huyết:
- Tế bào beta giảm tiết insulin: Ngay khi chẩn đoán đái tháo đường, chức năng tế bào beta đã suy giảm 50%.
- Tế bào alpha trong tế bào tuyến tuỵ tăng sản xuất glucagon – một loại hormone là tăng đường trong máu, có tác dụng ngược lại với insulin.
- Tăng sản xuất glucose ở gan: Gan là nơi dự trữ đường Glucose dưới dạng glycogen. Việc gia tăng tạo đường từ gan do ly giải glycogen là nguyên nhân làm tăng đường glucose trong máu lúc đói.
- Rối loạn dẫn truyền thần kinh là cơ chế mới, tác động lên rất nhiều hormone, nhân thần kinh, gây thèm ăn…
- Giảm thu nhận glucose ở cơ: Cơ là nơi tiêu thụ Glucose để tạo năng lượng chủ yếu của cơ thể. Đề kháng insulin ở cơ làm Glucose không đi vào tế bào cơ để tạo năng lượng, là nguyên nhân tiểu đường type 2 chủ yếu.
- Tăng tái hấp thu đường Glucose ở thận: Bình thường, thận vẫn có cơ chế tái hấp thu đường glucose ở ống thận gần. Tuy nhiên, ở người tiểu đường type 2, cơ chế tái hấp thu đường lại gia tăng, làm glucose trong máu càng tăng cao.
- Mô mỡ ly giải nhiều do thiếu hụt hay tăng đề kháng insulin, sẽ tạo ra nhiều cơ chất tái tạo đường Glucose từ gan.
- Giảm hiệu ứng incretin: Incretin là hormone được tạo ra từ niêm mạc đường tiêu hoá ngay sau khi chúng ta ăn. Những hormone này giúp tăng sản xuất insulin, ức chế sản xuất Glucagon và các hormone đối kháng insulin khác. Tác dụng và thời gian hiệu lực của hormone incretin suy giảm sẽ làm tăng đường huyết.
8 cơ chế gây tăng đường glucose trong máu không hoạt động riêng lẻ mà có thể xuất hiện cùng lúc trên người bệnh tiểu đường type 2, là nguyên nhân gây tăng đường huyết, gây bệnh tiểu đường type 2.
Từ 8 cơ chế trên, chúng ta cũng có các nhóm thuốc điều trị tiểu đường khác nhau tác động vào các vị trí này để ngăn chặn việc tăng glucose trong máu.
Quan trọng;
Bệnh nhân tiểu đường type 2 có thể được điều trị bằng insulin hay thuốc uống và GLP-1.
Các nhóm thuốc có thể phối hợp với nhau để tác động trên các cơ chế khác nhau, giúp kiểm soát đường Glucose.
Nguyên nhân đái tháo đường thai kỳ
Bệnh đái tháo đường hay tiểu đường thai kỳ là tình trạng tăng đường huyết khi mang thai. Sau khi sanh, đường trong máu sẽ trở về bình thường.
Tại sao đái tháo đường thai kỳ lại xảy ra?
Nguyên nhân đái tháo đường thai kỳ được cho là do tăng đề kháng insulin trong thời gian mang thai, đồng thời chính những hormone được sản xuất ra từ nhau thai góp phần làm gia tăng đường huyết.
Nhiều sản phụ đã có nguy cơ cao bị đái tháo đường type 2 thực sự trước khi mang thai như: thừa cân, béo phì, ít vận động, có tiền căn gia đình… Và dễ trở thành tiểu đường thai kỳ khi mang thai.
Quan trọng
Điều trị tiểu đường thai kỳ chủ yếu là thay đổi chế độ ăn, cân nặng, vận động.
Vì an toàn cho thai nhi, chỉ insulin được chỉ định trong điều trị tiểu đường thai kỳ.
Tham khảo: Symptoms & Causes of Diabetes
