HbA1c là viết tắc của từ Glycosylated Haemoglobin Type A1c hay Glycated hemoglobin Type A1c
Xét nghiệm HbA1c là kết quả của gắn kết giữa đường Glucose trong máu và Hemglobin trong hồng cầu, nó phản ánh lượng đường trung bình trong 2- 3 tháng trước đó.
Trong mỗi tế bào hồng cầu trong máu đều có thành phần protein là hemoglobin. Hemoglobin có nhiệm vụ mang oxy đi khắp cơ thể.
Hemoglobin kết hợp với glucose trong máu sẽ tạo nên các sản phẩm gọi là glycated hemoglobin: HbA1c.
Khi glucose trong máu càng nhiều, sẽ tạo ra HbA1c càng nhiều và ngược lại.
HbA1c dùng để làm gì?
HbA1c có thể dùng để chẩn đoán bệnh tiểu đường
Theo tiểu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường:
Tiêu chuẩn A1c trong chẩn đoán tiểu đường:
- HbA1c> = 6.5%: Đái tháo đường
- 5.7 =< HbA1c < 6.5%: Tiền đái tháo đường
- HbA1c<5.7%: Bình thường
Tuy nhiên xét nghiệm HbA1c phải được thực hiện trong phòng xét nghiệm chuẩn và sử dụng hoá chất như trong nghiên cứu DCCT.
Xét nghiệm HbA1c để theo dõi mức đường glucose trong máu
Vì Glucose thay đổi liên tục trong ngày: thấp lúc đói và tăng sau mỗi bữa ăn, thay đổi khi tập luyện hay stress, mất ngủ…
Do vậy, chúng ta cần một xét nghiệm có tính ổn định, đại diện cho mức trung bình của glucose trong máu. Đó là HbA1c
HbA1c liên quan đến hemoglobin của hồng cầu. Đời sống hồng cầu kéo dài được 3 tháng.
Do vậy, HbA1c chỉ đại diện được cho glucose trung bình trong 2-3 tháng trước đó.
Mục tiêu HbA1c cần đạt là bao nhiêu?
Dựa vào các nghiên cứu, các Hiệp hội và Liên đoàn đái tháo đường trên thế giới khuyến cáo mức HbA1c của bệnh nhân tiểu đường nên < 7%.
Các nghiên cứu cho thấy, nếu HbA1c < 7%, sẽ giảm đáng kể nguy cơ bị biến chứng do tiểu đường gây ra.
Tuy nhiên, tuỳ theo từng đối tượng bệnh nhân mà mục tiêu HbA1c có thể khác nhau.
Xét nghiệm HbA1c như thế nào?
HbA1c được xét nghiệm bằng cách lấy máu tĩnh mạch.
Xét nghiệm được thực hiện mỗi 3 tháng.
Bệnh nhân không cần phải nhịn đói, có thể xét nghiệm bất cứ lúc nào trong ngày.
Kết quả A1c có thể không phản ánh đúng lượng glucose trung bình trong máu nếu bệnh nhân có thiếu máu hay các bệnh lý liên quan đến hemoglobin.
Một số bệnh lý có thể làm kết quả A1c và đường huyết không tương quan với nhau:
- Bệnh lý liên quan hemoglobin: hồng cầu hình liềm
- Suy thận mạn, chạy thận nhân tạo, đang điều trị với erythropoietin
- Đang mang thai, nhất là khoảng thai kỳ tam cá nguyệt thứ 2 , thứ 3
- Xuất huyết mạn hay truyền máu
- Thiếu máu thiếu sắt
Trong trường hợp bệnh nhân có các bệnh lý này, xét nghiệm Glucose máu nên được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi bệnh.
