Bệnh tiểu đường type 1

Bệnh tiểu đường type 1, còn có tên gọi là: đái tháo đường phụ thuộc Insulin, bệnh đái tháo đường ở người trẻ.

Bệnh tiểu đường type 1 ( đái tháo đường type 1) còn được gọi là đái tháo đường không phụ thuộc insulin, đái tháo đường ở người trẻ, được gây ra do tuyến tuỵ không sản xuất insulin.

Insulin đóng vai trò gì trong bệnh tiểu đường type 1

Insulin hoạt động như chìa khóa mở kênh trên màng tế bào, qua đó Glucose đi vào trong tế bào để tạo năng lượng cho cơ thể.

Nếu không có insulin, glucose không thể vào tế bào và sẽ tăng cao trong máu.

Theo thời gian, glucose trong máu tăng cao có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng về tim, mắt, thận, thần kinh, và nướu và răng…

Bệnh tiểu đường type 1 thường xảy ra ở trẻ em và thanh niên, nhưng có thể xuất hiện ở bất cứ lứa tuổi nào.

Nguyên nhân gây tiểu đường type 1 :

Nguyên nhân gây ra bệnh đái tháo đường type 1 là do tế bào beta của tuyến tụy bị phá hủy không còn sản xuất được insulin.

Tại sao tế bào beta tuyến tụy bị phá hủy vẫn chưa được biết rỏ. Nguyên nhân có lẽ do Gen, vi rút, và tự kháng thể có thể đóng vai trò gây ra đái tháo đường type 1.

Triệu chứng của bệnh tiểu đường type 1

Các triệu chứng của bệnh tiểu đường type 1 thường xuất hiện rất nhanh, trong vài ngày đến vài tuần, và được gây ra bởi lượng đường trong máu cao.

Lúc đầu, các triệu chứng có thể bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với bệnh khác, như bệnh cúm.
Triệu chứng đường huyết cao bao gồm:

• Đi tiểu nhiều, nổi bật là tiểu nhiều vào ban đêm.
  Khi lượng đường trong máu tăng cao, đường sẽ xuất hiện trong nước tiểu và làm áp lực thẩm thấu trong nước tiểu tăng lên, kéo nước tự do vào và làm gia tăng thể tích nước tiểu.
• Khát nước. Bệnh nhân đi tiểu nhiều lần gây mất nước và kích thích làm cho bệnh nhân thấy khát.
  Giảm cân mặc dù bệnh nhân ăn rất ngon miệng và ăn nhiều.
  Điều này xảy ra bởi vì bệnh nhân bị mất nước. Giảm cân cũng có thể do bệnh nhân mất đi tất cả đường vào trong nước tiểu thay vì sử dụng chúng.
• Đói nhiều. Bệnh nhân cảm thấy đói vì cơ thể không sử dụng được đường glucose trong máu để tạo năng lượng cho tế bào.
• Nhìn mờ. Khi đường glucose tích tụ trong mắt, làm tăng áp lực thẩm thấu trong nhãn cần, kéo thêm nước tự do vào trong nhãn cầu.
  Điều này thay đổi hình dạng của nhãn cầu và làm mờ tầm nhìn của bệnh nhân.
• Bệnh nhân cảm thấy rất mệt mỏi.
  Bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi – có cùng cơ chế gây ra đói .
  Cơ thể của bệnh nhân khi thiếu insulin sẽ không được sử dụng các calo mà bệnh nhân ăn vào, do đó cơ thể sẽ không có năng lượng để hoạt động, dẫn đến mệt mỏi.
• Vết thường lâu lành

Những triệu chứng khác: buồn nôn, ói mửa … là những triệu chứng nặng do đường huyết tăng rất cao.

Tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường type 1

Bệnh đái tháo đường được chẩn đoán với một trong những xét nghiệm máu sau đây:

• Đường huyết đói : ≥ 126 mg / dl trên hai lần xét nghiệm khác nhau
• Đường huyết ngẫu nhiên : là đường huyết được đo bất kỳ thời điểm nào, không liên hệ tới bữa ăn gần nhất.
• Nếu đường huyết ngẫu nhiên ≥ 200 mg / dl, và bệnh nhân có các triệu chứng như khát, tiểu nhiều, và sụt cân không giải thích được kèm theo: đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán đái tháo đường.
• Test dung nạp Glucose 75 gr bằng đường uống :

Bệnh nhân được thực hiện test dung nạp glucose 75 gr bằng đường uống: Nếu đường huyết 2 giờ sau uống 75g Glucose ≥ 200 mg / dl: Chẩn đoán đái tháo đường.

Bạn cần chẩn đoán xác định tiểu đường type 1 dựa vào xét nghiệm xác định sự hiện diện của tự kháng khể kháng tiểu đảo tụy ( ICA ) hay kháng thể kháng GAD ( Anti -GAD).

CÔNG CỤ GIÚP BẠN CHẨN ĐOÁN CÓ BỊ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG HAY KHÔNG?

Trong trường hợp đường huyết tăng cao do tuyến tụy không còn khả năng tiết insulin, keton trong máu sẽ tăng lên.

Xét nghiệm Ketone máu cũng được sử dụng trong chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 1.

Ketones được sản xuất từ quá trình ly giải mỡ và cơ bắp. Ketone tăng cao là dấu hiệu xấu.

Xét nghiệm Ketone nên được thực hiện vào những lần sau đây:

• Khi lượng đường trong máu cao hơn là 240 mg / dl
• Khi có bệnh khác như: viêm phổi, đau tim, đột quỵ hay
• Khi xảy ra buồn nôn hay nôn mửa
• Trong thời gian mang thai

Xét nghiệm các marker miễn dịch :

Các xét nghiệm trên chỉ dùng để chẩn đoán: TIỂU ĐƯỜNG – ĐÁI THÁO ĐƯỜNG.

Còn muốn xác định bệnh nhân thuộc type 1 hay type 2 phải cần đến những xét nghiệm khác:

• Kháng thể kháng tế bào tiểu đảo tụy: dương tính trong TIỂU ĐƯỜNG type 1
• Anti GAD : dương tính trong TIỂU ĐƯỜNG type 1
• Đo Insulin hay C-Peptide trong máu : thấp trong TIỂU ĐƯỜNG type 1

Điều trị tiểu đường type 1 (đái tháo đường type 1):

Các mục tiêu của điều trị trước mắt: là điều trị nhiễm ketone acid và đường huyết tăng cao ( nếu có).
Mục tiêu điều trị lâu dài là:

• Kéo dài cuộc sống
• Giảm các triệu chứng
• Phòng ngừa các biến chứng do đái tháo đường gây ra

Bệnh nhân đái tháo đường nên biết cách :

• Tự kiểm tra đường huyết máu, nhận diện tăng đường huyết do Hiện tượng bình minh hay hiệu ứng Somogyi.
• Tập thể dục
• Chăm sóc chân
• Sử dụng Insulin
• Chế độ ăn thích hợp

Insulin

Insulin làm giảm lượng đường trong máu bằng cách đưa glucose vào trong các tế bào. Tất cả mọi người đều cần insulin.

Bệnh nhân tiểu đường type 1 không thể sản xuất đủ insulin. Vì vậy, bệnh nhân cần tiêm insulin mỗi ngày để sống.

Insulin thường được tiêm dưới da. Trong một số trường hợp, có thể sử dụng một bơm insulin liên tục.

Loại Insulin và số lần tiêm trong ngày phải do Bác sỹ chỉ định dựa vào mức đường huyết của bệnh nhân.

Bệnh nhân tiểu đường type 1 cần phải biết cách tự điều chỉnh liều insulin trong các tình huống sau đây:

• Khi tập thể dục
• Khi bị bệnh
• Khi ăn nhiều hơn hoặc ít hơn
• Khi họ đang đi du lịch

Chế độ ăn cho bệnh nhân tiểu đường type 1

Phải có chế độ ăn phù hợp cho từng bệnh nhân dựa vào tuổi, hoạt động thể lực….
Tham khảo phần chế độ ăn dành cho bệnh nhân đái tháo đường

Hoạt động thể lực

• Tập thể dục thường xuyên giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
• Những bệnh nhân đái tháo đường type 1 phải thận trọng trước khi, trong khi, và sau khi hoạt động thể lực hay tập thể dục.
• Luôn kiểm tra với bác sĩ của mình trước khi bắt đầu một chương trình tập luyện mới.
• Chọn một hoạt động thể lực thích hợp.
• Tập thể dục mỗi ngày và vào cùng một thời gian trong ngày, nếu có thể.
• Theo dõi glucose trong máu ở nhà trước và sau khi tập thể dục.
• Mang theo thức ăn có chứa carbohydrate trong trường hợp đường huyết quá thấp trong hoặc sau khi tập thể dục.
• Uống nhiều nước không chứa đường trước khi, trong khi, và sau khi tập thể dục.
• Khi bạn thay đổi cường độ hoặc thời gian tập thể dục của bạn, bạn có thể cần phải sửa đổi chế độ ăn uống của bạn hay thuốc để giữ mức glucose trong máu của bạn trong một phạm vi thích hợp.