Đột quỵ và bệnh lý mạch vành trên bệnh nhân đái tháo đường

Biến chứng tim mạch tiểu đường hay đái tháo đường, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên bệnh nhân đái tháo đường

Những bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường có thể mắc bệnh tim sớm hơn 15 năm so với người không bị đái tháo đường.

Biến chứng tim mạch thường gặp trong bệnh đái tháo đường là bệnh động mạch vành. Bệnh xảy ra khi những động mạch cung cấp máu cho tim bị hẹp lại hay bị tắc hoàn toàn bởi mãng xơ vữa.

Ngoài ra, nếu động mạch đang cung cấp máu cho não bị tắc, sẽ gây nên bệnh đột quỵ ( tai biến mạch máu não).

Đường huyết tăng cao là một trong những yếu tố nguy cơ gây nên biến chứng mạch máu lớn như nhồi máu cơ tim hay đột quỵ – tai biến mạch máu não.

Tuy nhiên, trên bệnh nhân đái tháo đường còn có nhiều yếu tố nguy cơ khác góp vào. Bao gồm thừa cân ( đặc biệt đối với những bệnh nhân nhiều mỡ vùng eo), ít hoạt động, huyết áp và cholesterol cao.

Những bệnh nhân đái tháo đường hút thuốc lá hay có tiền sử gia đình bị bệnh tim hay tai biến mạch máu não là những người có nguy cơ rất cao.

Làm sao để giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim mạch tiểu đường?

Tin tốt cho bệnh nhân đái tháo đường là có thể giảm các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch và đột quỵ.

Bằng cách kiểm soát tốt các mục tiêu điều trị của bệnh đái tháo đường.

 Duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng bằng cách tập thể dục thường xuyên, tuân thủ chế độ ăn, đồng thời tuân thủ điều trị nhằm đạt mục tiêu kiểm soát đường huyết.

Các chỉ số ABCDEs trong điều trị bệnh đái tháo đường

Kiểm soát các chỉ số ABCDEs để giảm nguy cơ đột quỵ tim và não:

A – A1C hay HbA1c

Mục tiêu điều trị: chỉ số A1c < 7%.
Tuỳ theo từng bệnh nhân mà bác sĩ có thể sẽ chọn mục tiêu điều trị thấp hơn hay cao hơn 7%.

HbA1C là xét nghiệm máu đo mức đường huyết trung bình của bệnh nhân trong 3 tháng trước đó.

Chỉ số này rất quan trọng trong việc theo dõi đường huyết của bệnh nhân, nó tương quan mật thiết với nguy cơ mắc các biến chứng do bệnh đái tháo đường gây ra.

B – Blood pressure: Huyết áp

Mức huyết áp cần phải nhỏ hơn 130/80 mmHg.

C – Cholesterol

LDL Cholesterol là dạng mỡ xấu, góp phần gây nên các mãng xơ vữa trong động mạch.

Mục tiêu LDL-Cholesterol là < 2.0* mmol/L.

 Tuy nhiên, bên cạnh LDL Cholesterol, còn có HDL-Cholesterol: là một loại cholesterol tốt, nó góp phần loại bỏ các mãng xơ vữa trên thành động mạch, giúp ngăn chặn các biến chứng tim mạch. Do vậy, không phải tất cả cholesterol đều không tốt cho cơ thể.

D – Drugs to protect your heart: Thuốc bảo vệ tim mạch cho bạn.

Trao đổi với bác sĩ về những nhóm thuốc có thể góp phần chống lại đột quỵ hay nhồi máu cơ tim, như nhóm thuốc hạ huyết áp ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể, thuốc giảm cholesterol máu như nhóm statin, Aspirin, Clopidogrel…

E – Exercise & Eating— Tập thể dục và Chế độ ăn

Hoạt động thể chất thường xuyên và chế độ ăn phù hợp sẽ giúp bạn duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý.

S – Screening for complications—Tầm soát các biến chứng của bệnh đái tháo đường.

Yêu cầu bác sỹ của bạn chỉ định các xét nghiệm, cận lâm sàng để phát hiện sớm các biến chứng ở tim, bàn chân, thận và mắt .

S – Smoking cessation—Ngưng thuốc lá

Bệnh nhân đái tháo đường hút thuốc lá sẽ làm gia tăng nguy cơ bị bệnh lý tim mạch lên rất nhiều lần, do vậy bệnh nhân được khuyến cáo nên ngưng hút thuốc lá.

S – Self management -Tự theo dõi

Thiết lập các mục tiêu cho bản thân bạn và sống khỏe mạnh với bệnh đái tháo đường.

Những mục tiêu quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch tiểu đường:

Kiểm soát huyết áp

Duy trì lối sống khỏe mạnh, giảm lượng muối và rượu bia sẽ giúp cải thiện huyết áp.

Ưu tiên sử dụng nhóm thuốc hạ huyết áp ức chế men chuyển ( UCMC) hay nhóm ức chế thụ thể (UCTT), vì ngoài tác dụng hạ huyết áp thuốc còn có tác dụng bảo vệ tim mạch, ngăn chặn đột quỵ hay nhồi máu cơ tim, là những biến chứng mạch máu lớn thường gặp nhất.

Trong nhiều trường hợp bác sỹ có thể phải phối hợp nhiều nhóm thuốc hạ huyết áp khác nhau để kiểm soát huyết áp của bạn.

Giảm cholesterol

Nhiều bệnh nhân đái tháo đường có thể phải sử dụng nhóm giảm mỡ trong máu statin để hạ LDL Cholesterol – là mỡ “xấu”.

Tuy nhiên nhiều bệnh nhân đái tháo đường thường tăng loại mỡ khác, là Triglycerides, hoặc cần phải tăng lượng cholesterol “tốt” HDL Cholesterol lên, bác sỹ sẽ sử dụng đến những loại thuốc mỡ máu khác ngoài nhóm statin.

Aspirin liều thấp

Uống aspirin liều thấp mỗi ngày được khuyến cáo cho bệnh nhân đái tháo đường. Aspirin giúp ngăn ngừa sự hình thành những cục máu đông, phòng tránh nguy cơ các biến chứng mạch máu lớn

Aspirin có thể mua được dễ dàng mà không cần toa, tuy nhiên nó không phải là thuốc an toàn cho mọi người. Aspirin có thể gây sốc phản vệ cho những người dị ứng với aspirin.

Tác dụng phụ thường gặp nhất là kích ứng hay thậm chí xuất huyết dạ dày. Trong những trường hợp này, bác sỹ sẽ chọn nhóm thuốc clopidogrel để thay thế.

Bỏ thuốc lá

Hút thuốc lá là thói quen chết người. Một trong những việc làm đem lại lợi ích tốt nhất cho tim mạch, đái tháo đường và cho toàn bộ sức khỏe của bạn là bỏ thuốc lá ngay.

 Dẫu biết rằng việc bỏ thuốc lá là cực kỳ khó khăn đối với một số người, do vậy đòi hỏi sự kiên trì và quyết tâm của bạn.

Theo dõi sức khỏe của bạn

• Bác sỹ sẽ theo dõi huyết áp của bạn mỗi lần khám bệnh.
• Chỉ số A1C sẽ được xét nghiệm mỗi 3 tháng.
• Các chỉ số mỡ máu sẽ được đo mỗi năm. Tuy nhiên nếu bạn đang điều trị bằng thuốc hạ mỡ máu sẽ được đo thường xuyên hơn.
• Bạn nên biết kết quả xét nghiệm và trao đổi với bác sỹ về chế độ ăn, cách tập thể dục và thuốc điều trị để đạt kết quả điều trị tốt nhất cho bạn.

Bằng cách nắm bắt những chỉ số và thực hiện những mục tiêu trên bạn đã giúp bản thân mình phòng tránh được những biến chứng mạch máu lớn nguy hiểm của bệnh đái tháo đường.